इस्लाममा आचरणको स्थान

१ आचरणको निर्माणकै लागि मुहम्मद (सल्लल्लाहु अलैहि व सल्लम) लाई पठाइएको थियो—

अल्लाहले भन्नु भएको छ– “उहाँले नै अनपढहरुमा अल्लाहले भन्नुभएको छ– “उहाँले नै अनपढहरूमा उनीहरूमध्येबाट एउटा रसूल पठाउनु भयो, जसले उनीहरूलाई कुरआन पढेर सुनाउनु हुन्छ र शुद्धिकरण गर्नुहुन्छ ।” (कुरआन : ६२/२)

अल्लाहले आफ्नो रसूललाई पठाएर मानवमाथि ठूलो उपकार गर्नुभएको छ, किनकि उहाँद्वारा नै मानिसहरूको शुद्धिकरण भयो । उहाँले मानिसहरूलाई शिर्क, इर्ष्या र नराम्रो स्वभावबाट पवित्र पार्नुभयो । रसूल (सल्लल्लाहु अलैहि व सल्लम) ले आफ्नो उद्देश्यलाई प्रष्ट पार्दै भन्नुभएको छ– “उच्च आचरणकै शिक्षा दिनको लागि मलाई पठाइएको छ ।” (बैहिकी : २१३०१) उहाँको प्रमुख उद्देश्य नै व्यक्ति र समाजलाई उच्च आचरणको शिक्षा प्रदान गर्नु हो ।

२ आचरण, आस्था र विश्वासको अभिन्न अङ्ग हो—

जुन बेला रसूल (सल्लल्लाहु अलैहि व सल्लम) सित सोधियो - आस्थावानहरूमध्ये कुन आस्थावान उत्कृष्ट हो ? उहाँले जवाफ दिनुभयो- “आचरणले भरिपूर्ण आस्थावान ।” (तिर्मिजी : ११६२, अबु-दाऊद : ४६८२)

अल्लाहले आस्थालाई पुण्य घोषित गर्दै भन्नुभएको छ– “पूर्व वा पश्चिमतिर मुख फर्काउनु पुण्य होइन, अल्लाह, कयामतको दिन, ग्रन्थ, फरिश्ता र सम्पूर्ण रसूलहरूमाथि विश्वास गर्नु नै ठूलो सत्कर्म हो।” (कुरआन : २/१७७) आचरण र बचनका सम्पूर्ण क्रियाकलापहरूमा पुण्य प्राप्त हुन्छ। त्यसैले रसूल (सल्लल्लाहु अलैहि व सल्लम) ले भन्नुभएको छ– “आचरण नै पुण्य हो।” (मुस्लिम : २५५३)

यो कुरा रसूल (सल्लल्लाहु अलैहि व सल्लम) को भनाईबाट अझ प्रष्ट हुन्छ, उहाँले भन्नुभएको छ– “आस्थाका साठी भन्दा अधिक शाखाहरू छन्; ‘ला इलाहा इल्लल्लाह' को घोषणा गर्नु सबभन्दा उत्तम र ‘सार्वजनिक बाटोबाट काँडा हटाउनु' सबभन्दा तल्लो शाखा हो। त्यसैगरी लाज आस्थाको एउटा शाखा हो।” (मुस्लिम : ३५)

३ आचरण, सम्पूर्ण उपासनासँग गाँसिएको छ—

सलाह– “सलाह कायम गर, किनभने यसले अश्लीलता र कुकर्मबाट बचाउँछ ।” (कुरआन : २९/४५)

जकात– “हे सन्देष्टा, उनीहरूको धन-सम्पत्तिबाट दान लिदै गर, यसैद्वारा तिनीहरूलाई शुद्धता तथा पवित्रता प्रदान गर ।” (कुरआन : ९/१०३) दानले जसरी गरीबहरूको सहानुभूति र उद्धार हुन्छ, त्यसरी नै धनवानहरूको शुद्धिकरण हुन्छ ।

व्रत- “तिमीहरूमाथि ब्रत अनिवार्य गरिएको छ, जसरी तिमीहरू भन्दा अघिका मानिसहरूमाथि अनिवार्य गरिएको थियो। यसबाट तिमीहरूमा तक्वा (ईश्-भय) उत्पन्न हुनेछ।” (कुरआन : २/१८३) अत: मन भित्र अल्लाहको भय उत्पन्न गर्नु नै ब्रतको प्रमुख उद्देश्य हो। त्यसैले रसूल (सल्लल्लाहु अलैहि व सल्लम) ले भन्नुभएको छ– “जुन व्यक्ति झूठो बोल्न र कुकर्म गर्न छोड्दैन, उसले ब्रत बस्नुको कुनै औचित्य छैन।” (बुखारी : १८०४) तसर्थ ब्रतबाट मानिसको आचरणमा केही प्रभाव परेन भने फेरि ब्रतको के औचित्य?

४ अल्लाहले आचरणको लागि अत्यधिक प्रतिफल तयार पार्नु भएको छ-

कुरआन र हदीसमा यसका धेरै प्रमाणहरू छन्, तीमध्ये केही यस प्रकार रहेका छन्-