Een edel karakter in islam wordt gekenmerkt door een aantal unieke kwaliteiten die het onderscheiden van alle andere geloven. Onder deze kwaliteiten zijn de volgende:
1. Een edel karakter wordt niet beperkt tot een bepaald soort mens
Allah de Almachtige heeft de mens in verschillende vormen, kleuren en talen geschapen. Ze zijn voor Hem allen gelijk en niemand wordt bevoordeeld boven een ander behalve door vroomheid en een edel karakter. Zoals de Qur’an stelt: “O mensen! Wij hebben jullie vanuit een man en een vrouw geschapen. En Wij hebben jullie tot volkeren en stammen gemaakt, opdat jullie elkaar leren kennen. De meest edelmoedige onder jullie bij Allah is degene van jullie die zich het meest bewust is van zijn verantwoordelijkheden.” (Soera al Hoejoeraat 49:13)
Een edel karakter is zelfs wat de relatie bepaalt van de moslims met alle andere leden van de maatschappij: er is geen verschil tussen rijk en arm, zwart en wit, Arabisch of niet, of tussen prins en bedelaar.
Omgang met niet-moslims
Allah ﷻ gebiedt ons om zonder uitzondering aan iedereen vriendelijkheid en hoffelijkheid te betuigen, want rechtvaardigheid, vriendelijkheid en barmhartigheid zijn aspecten van het goede karakter dat de moslim in acht dient te nemen in zijn woorden en zijn daden, zowel met moslims als met niet-moslims. Een moslim dient zijn goede karaktereigenschappen te belichamen om zo anderen op te roepen tot deze geweldige religie die islam is.
De Qur’an zegt: “Allah verbiedt jullie niet om jegens degenen die niet met jullie strijden om [jullie] geloof en jullie niet verdrijven uit jullie woonplaatsen, goed te doen en hen rechtvaardig te behandelen. Allah houdt van degenen die rechtvaardig zijn.” (Soera al Moemtahina 60:8)
Allah verbiedt het ons om vrienden te worden met de oorlogvoerende niet-moslims die ons bestrijden vanwege onze religie. Hij verbiedt ons ook om hun manier van leven te bewonderen omdat deze ongelovigheid en polytheïstische praktijken hooghoudt. Zoals de Qur’an stelt: “Allah verbiedt jullie echter om degenen als bondgenoten te nemen die alleen met jullie strijden vanwege [jullie] geloof en jullie verdrijven uit jullie woonplaatsen en [anderen] helpen om jullie te verdrijven. Degenen die hen als bondgenoot nemen, dat zijn de onrechtplegers.” (Soera Al Moemtahina 60:9)
Een moslim dient altijd een hoge standaard van gedrag in acht te nemen in de omgang met mensen, ongeacht hun religie of ras.
2. Een edel karakter wordt niet beperkt tot de mens
De goede behandeling van dieren
De Profeet r vertelde eens over een vrouw die de bestraffing van het hellevuur verdiende omdat zij een kat had vastgezet en verhongerd. Hij vertelde ook over de man die vergeven werd door Allah omdat hij een dorstige hond wat te drinken had gegeven: “Een vrouw ging het hellevuur binnen vanwege een kat die zij had vastgebonden, zonder het te eten te geven of het vrij te laten om ongedierte van de aarde te eten.” (Sahieh al Bukhari: 3140 en Sahieh Muslim: 2619)
Hij zei ook: “Een man liep langs de weg en kreeg dorst. Hij vond een bron. Hij daalde af in de bron, dronk wat en kwam eruit. Hij zag vervolgens een hijgende hond die modder at vanwege zijn extreme dorst. De man zei: ‘Deze hond is op dezelfde manier als ik uitgeput geraakt van de dorst.’ Hij daalde af in de bron en vulde zijn schoen met water en gaf de hond wat te drinken. Allah dankte hem voor zijn goede daad en vergaf hem.” De mensen vroegen: “Boodschapper van Allah! Is er een beloning voor ons voor het dienen van deze dieren?” “Ja,” antwoordde hij, “er is een beloning voor het dienen van elk levend wezen.” (Sahieh al Bukhari: 5663 en Sahieh Muslim: 2244)
Behoud van natuur en milieu
Islam instrueert ons om de wereld tot een betere plek te maken door gebruik te maken van de natuurlijke bronnen van de aarde om zo een beschaving op te bouwen en ons bezig te houden met ontwikkeling en productie voor het algemeen welzijn van de mensheid. Tegelijkertijd dienen we te proberen om zulke natuurlijke bronnen te behouden en anderen ervan te weerhouden om ze te misbruiken of onnodig te verspillen. Verderf in al haar vormen en door wat voor middelen het dan ook veroorzaakt wordt, wordt in islam afgekeurd en verafschuwd door de Schepper Zelf. Zoals de Qur’an stelt: “En Allah houdt niet van verderf.” (Soera al Baqara 2: 205)
De zorgen die islam hierover heeft zijn zo sterk dat het haar aanhangers voorschrijft om zelfs rechtschapen daden te verrichten en zich bezig te houden met zaken zoals het verbouwen van het land, in tijden van grote beroering en onder angstaanjagende omstandigheden zoals op de Dag des Oordeels. Zoals de Profeet r eens voorschreef: “Als de Dag des Oordeels plaatsvindt [en deze gebeurtenis wordt herkend] terwijl een man een stek van een palmboom vastheeft [om te planten] laat hem, als hij ertoe in staat is, deze planten.” (Musnad Ahmed: 12981)
Islam spoort haar aanhangers aan om het milieu te waarborgen.
3. Een edel karakter in alle aspecten van het leven
De familie
Islam benadrukt het belang van een edel karakter voor alle familieleden. Zoals de Profeet r zei: “De beste van jullie zijn degenen die het beste zijn voor hun vrouwen, en ik ben de beste van jullie in dat aspect.” (Sunan at Tirmidhi: 3895)
- Ondanks dat de Profeet Mohammed r de beste mens aller tijden was, deelde hij huishoudelijke taken met zijn vrouwen en hielp hij in huis. Zoals Aisha ~, één van zijn vrouwen, eens over hem zei: “Hij had de gewoonte om zijn vrouwen te helpen in het huishouden.” (Sahieh al Bukhari: 5048)
- Hij maakte ook grappen met zijn familieleden. Aisha ~ zei: “Ik vergezelde de Profeet r op een bepaalde reis, toen ik jong en dun was. De Profeet r vroeg de mensen om vooruit te lopen en zij liepen door. Vervolgens wendde hij zich tot mij en zei: ‘laten we een wedstrijd houden.’ Ik liep tegen hem en won de wedstrijd. Hij sprak er verder niet meer over. Toen ik later wat zwaarder werd en het incident helemaal vergeten was, vergezelde ik hem weer een keer op een andere reis. Hij vroeg de mensen weer om vooruit te lopen en dit deden zij. Toen vroeg hij mij om tegen hem te lopen. Ik liep tegen hem, maar hij won. De Profeet lachte en zei: ‘Dit was om mijn vorige nederlaag goed te maken.’” (Musnad Ahmed: 26277)
Handel
Omdat de liefde van mensen voor rijkdom hen er nog wel eens onder krijgt, kan dit er toe leiden dat zij verboden praktijken begaan. Daarom benadrukt islam het belang van het in acht nemen van een edel karakter, zodat aan dit soort praktijken een eind gemaakt kan worden. Wat volgt zijn enkele voorbeelden van de punten die islam hierbij benadrukt:
- Het waarschuwt handelaren die frauduleus werken voor een strenge bestraffing op de Dag des Oordeels. Zoals de Qur’an stelt: “Wee de zwendelaars, diegenen die, wanneer ze [andere] mensen hun aandeel laten afwegen, exact de volle maat laten afmeten, doch die, wanneer ze zelf moeten afwegen en afmeten, minder geven dan gepast is.” (Soera al Moetafiffien 83:3)
- Het moedigt handelaren aan om vriendelijkheid en mildheid te betuigen. Zoals de Profeet r zei: “Moge Allah genade hebben met een man die vriendelijk is wanneer hij koopt, wanneer hij verkoopt en wanneer hij opeist wat hem toekomt.” (Sahieh al Bukhari: 1970)
Industrie
Islam adviseert werkende mensen om een aantal ethische principes en normen in acht te nemen, waaronder de volgende:
- Om zo bekwaam mogelijk te zijn in hun werk. Zoals de Profeet r zei: “Allah houdt ervan om te zien, dat wanneer je iets doet, je het goed doet.” (Musnad Abu Ya’laa: 4386 en Al Bayhaqi’s Shu’ab al Iemaan: 5313)
- Om hun verplichtingen na te komen. Zoals de Profeet r zei: “De tekenen van de hypocriet zijn er drie: als hij spreekt, liegt hij; als hij iets belooft, verbreekt hij zijn belofte; en wanneer hem iets is toevertrouwt, beschaamt hij dit vertrouwen.” (Sahieh al Bukhari: 33)
4. Een edel karakter onder alle omstandigheden
Er zijn op geen enkele manier uitzonderingen wanneer het aankomt op een goed moreel karakter in islam. Een moslim dient de voorschriften van islamitische wetgeving te volgen en een edel karakter in acht te nemen, zelfs in oorlogstijd of in andere moeilijke tijden. In islam is er namelijk niet zoiets als ‘het doel heiligt de middelen.’ Met andere woorden: slechte of oneerlijke methoden van handelen zijn op geen enkele manier acceptabel, zelfs als het resultaat van de handeling positief is.
Vanwege deze reden heeft islam regels en criteria vastgelegd die het gedrag van de moslim zelfs sturing geven in oorlogstijd. Op die manier geven moslims zich niet over aan woede-uitbarstingen die worden aangestuurd door een intolerantie die hun boosheid voedt en die tegemoetkomt aan haat en kwaadaardige en egoïstische neigingen.
Islamitische oorlogsethiek
1. Islam gebiedt rechtvaardigheid ten opzichte van niet-moslims en waarschuwt ertegen om hen te benadelen.
De Qur’an zegt: “En laat niet de vijandschap van een volk jullie ertoe brengen onrechtvaardig te handelen. Handel rechtvaardig: dat ligt dichter bij vroomheid.” (Soera al Maa’ida 5:8) Dat wil zeggen: laat je vijandschap er niet toe leiden dat je grenzen overschrijdt en je jezelf afwendt van rechtvaardigheid in woord of daad.
2. Wanneer je onderhandelt met de vijand, zijn verraderlijkheid en verraad ten strengste verboden.
Islam verbiedt verraad en verraderlijkheid zelfs wanneer dit tegen de vijand is gericht. Zoals de Qur’an stelt: “Allah houdt niet van de verraders.” (Soera al Anfaal 8:58)
3. Verminking van vijanden of overledenen is ten strengste verboden.
Het verminken van lijken is ten strengste verboden en absoluut niet toegestaan. Zoals de Profeet r eens beval: “Vermink geen mensen.” (Sahieh Muslim: 1731)
4. Het is verboden om mensen die niet bij de strijd betrokken zijn te doden, de natuurlijke omgeving te verwoesten of verderf in het land te zaaien.
Abu Bakr As Siddieq t, de eerste rechtgeleide kalief en de beste metgezel van de Profeet r, stuurde een militaire expeditie naar de noordelijke grenzen van het Romeinse rijk. Hij sprak de leider, Usaamah ibn Zayd t, aan en zei: “Laat je leger geen jonge kinderen, oude mensen of vrouwen doden. Ontwortel of verbrand geen palmbomen en hak geen fruitbomen om. Slacht geen schapen, koeien of kamelen, behalve om te eten. Je zult mensen tegenkomen die als kluizenaar zijn gaan leven: laat hen zodat zij het doel kunnen behalen waarvoor zij dat zijn gaan doen.” (Tariekh Ibn ‘Asaakir, vol. 2, blz. 50)
