Ο ευγενής χαρακτήρας στο Ισλάμ χαρακτηρίζεται από μοναδικές ιδιότητες που τον διακρίνουν από όλες τις άλλες θρησκείες, συμπεριλαμβανομένων των εξής:
1. Ο ευγενής χαρακτήρας δεν περιορίζεται σε συγκεκριμένο είδος ανθρώπων.
Ο Παντοδύναμος Αλλάχ έχει δημιουργήσει τους ανθρώπους σε διαφορετικές μορφές, χρώματα και γλώσσες. Είναι όλοι ίσοι στα Μάτια Του, και κανείς δεν έχει κανένα πλεονέκτημα σε σχέση με τον άλλο, εκτός από την ευσέβεια και την ευγενή συμπεριφορά, όπως ορίζει το Κοράνιο, «Ω Εσείς οι άνθρωποι! Σας έχουμε πλάσει από ένα αρσενικό και ένα θηλυκό, και σας κάναμε σε λαούς και φυλές για να γνωρίζεστε μεταξύ σας (κι όχι να καταφρονεί ο ένας τον άλλον). Βέβαια, ο πιο τιμημένος από σας –στα Μάτια του Αλλάχ –είναι ο πιο ευσεβής (ανάμεσά σας).» (Σούρατ Αλ-Χουτζουράτ, 49:13)
Πράγματι, ο ευγενής χαρακτήρας χαρακτηρίζει τη σχέση των Μουσουλμάνων με όλα τα μέλη της κοινωνίας: Δεν υπάρχει καμία απολύτως διαφορά μεταξύ πλουσίων και φτωχών, μαύρων και άσπρων, Αράβων και μη Αράβων, ή ενός πρίγκιπα και ενός απόρου.
Πώς να Αντιμετωπίζονται οι Μη Μουσουλμάνοι
Ο Αλλάχ μας προστάζει να δείχνουμε καλοσύνη και ευγένεια σε όλους, χωρίς εξαίρεση, καθώς η δικαιοσύνη, η καλοσύνη και το έλεος αποτελούν πτυχές του καλού χαρακτήρα που διατηρεί ένας Mουσουλμάνος στα λόγια και τις πράξεις του με τους Μουσουλμάνους και τους μη-Μουσουλμάνους. Ένας Mουσουλμάνος πρέπει να ενσαρκώνει τα καλά γνωρίσματα του χαρακτήρα, ως μέσο για να καλέσει άλλους σε αυτή τη σπουδαία θρησκεία του Ισλάμ.
Το Κοράνιο λέει, «Ο Αλλάχ δεν σας απαγορεύει να συμπεριφέρεστε με καλοσύνη και δίκαια σε εκείνους (τους άπιστους) που δεν πολέμησαν εναντίον σας εξ’ αιτίας της θρησκείας, ούτε σας εκδίωξαν από τα σπίτια σας. Στ’ αλήθεια ο Αλλάχ αγαπά τους δίκαιους (όσους συμπεριφέρονται με δικαιοσύνη).» (Σούρατ Αλ-Μούμταχανα, 60:8)
Ο Αλλάχ μας απαγορεύει να κάνουμε φιλίες με τους εμπόλεμους μη-Μουσουλμάνους που μας πολεμούν εξαιτίας της θρησκείας μας. Μας απαγορεύει, επίσης, να θαυμάζουμε τον τρόπο ζωής τους, ο οποίος υποστηρίζει σαφώς πρακτικές απιστίας και πολυθεϊσμού, όπως αναφέρει το Κοράνιο, «Σας απαγορεύει όμως ο Αλλάχ σχετικά μ’ αυτούς που σας πολέμησαν για τη θρησκεία, και σας έχουν εκδιώξει από τα σπίτια σας, και βοήθησαν στην εκδίωξή σας, να τους παίρνετε ως Αουλιά’ για σας (φίλους, προστάτες, κηδεμόνες και να στρέφεστε προς αυτούς με αγάπη και βοήθεια, εναντίον των Mουσουλμάνων). Και όποιος τους παίρνει ως Αουλιά’ (τους παίρνει ως αγαπητούς και βοηθούς εναντίον των Mουσουλμάνων), αυτοί είναι οι άδικοι (ανυπάκουοι προς τον Αλλάχ).» (Σούρατ Αλ- Μούμταχανα, 60:9)
A Muslim always maintains high moral standards when dealing with people regardless of their religion or race.
2. Ο ευγενής χαρακτήρας δεν περιορίζεται μόνο σε ανθρώπους
Καλή μεταχείριση των ζώων
Ο Προφήτης (r) ανέφερε κάποτε ότι μια γυναίκα άξιζε την τιμωρία του Πυρός της Κολάσεως εξαιτίας μιας γάτας που είχε δέσει και άφησε να πεθάνει από την πείνα. Ανέφερε, επίσης, την ιστορία ενός άνδρα τον οποίο ο Αλλάχ είχε συγχωρέσει, αφού έδωσε σε έναν διψασμένο σκύλο λίγο νερό να πιει: «Μια γυναίκα εισήλθε στο Πυρ της Κολάσεως εξαιτίας μιας γάτας την οποία είχε δεμένη, ούτε της έδωσε να φάει ούτε την άφησε ελεύθερη, έτσι ώστε να μπορεί να τραφεί με τα ζωύφια της γης.» (Σαχίχ Αλ-Μπουχάρι: 3140• Σαχίχ Μόσλεμ: 2619).
Είπε, επίσης: «Ενώ ένας άνδρας προχωρούσε, υπέφερε από μια τεράστια δίψα. Έτσι, βρήκε ένα πηγάδι και κατέβηκε σ’ αυτό και ήπιε. Όταν επέστρεψε πάνω είδε στην κορυφή του πηγαδιού ένα σκύλο λαχανιασμένο να γλύφει το χώμα λόγω τεράστιας δίψας. Ο άνδρας σκέφτηκε, ‘αυτός ο σκύλος πρέπει να υποφέρει από την ίδια δίψα που υπέφερα κι εγώ.’ Έτσι, κατέβηκε ξανά στο πηγάδι, γέμισε το παπούτσι του με νερό και κρατώντας το παπούτσι με το στόμα σκαρφάλωσε πάλι πίσω και έδωσε στο σκύλο να πιει νερό. Ο Αλλάχ, ο Ύψιστος, τον επαίνεσε και δέχτηκε την πράξη του (αυτήν την πράξη ελέους) και συγχώρεσε τις αμαρτίες του.». Οι σύντροφοι του Προφήτη (r) τον ρώτησαν: «Ω, αγγελιαφόρε του Αλλάχ! Ανταμειβόμαστε για αυτά που κάνουμε για τα ζώα;». Εκείνος απάντησε: «Ναι, πράγματι. Για κάθε ζωντανή ψυχή υπάρχει ανταμοιβή,» (Σαχίχ Αλ-Μπουχάρι: 5663• Σαχίχ Μόσλεμ: 2244).
Προστασία του περιβάλλοντος
IΤο Ισλάμ μάς διδάσκει να κάνουμε τον κόσμο ένα καλύτερο μέρος με την αξιοποίηση των φυσικών πόρων της γης ώστε να χτίσουμε έναν πολιτισμό και να συμμετέχουμε στην ανάπτυξη και την παραγωγή για το γενικό καλό της ανθρωπότητας, ενώ την ίδια στιγμή προσπαθούμε να διατηρήσουμε αυτούς τους πόρους και να αποτρέψουμε άλλους από την κατάχρηση ή την αδικαιολόγητη σπατάλη τους. Η διαφθορά σε όλες τις μορφές της και με όποια μέσα μπορεί να προκληθεί αποδοκιμάζεται στο Ισλάμ και είναι μισητή από τον ίδιο τον Δημιουργό, όπως αναφέρει Κοράνιο, «Στον Αλλάχ δεν αρέσει η διαφθορά.» (Σούρατ Αλ-Μπάκαρα, 2:205)
Στην πραγματικότητα, το Ισλάμ ανησυχεί τόσο σχετικά με αυτό το θέμα, που φτάνει στο σημείο να κατευθύνει τους Μουσουλμάνους να κάνουν ενάρετες πράξεις και να συμμετέχουν σε πράγματα όπως η καλλιέργεια της γης, ακόμη και σε περιόδους μεγάλης αναταραχής και κάτω από τρομακτικές συνθήκες, όπως η Ημέρα της Κρίσεως. Όπως υπέδειξε κάποτε ο Προφήτης, «Αν πραγματοποιηθεί η Ημέρα της Κρίσεως [και αναγνωρίσετε το συμβάν], ενώ κάποιος κρατά ένα φοινικόδεντρο [για να φυτέψει στο έδαφος], αν μπορεί, ας το φυτέψει.» (Μούσναντ Άχμαντ: 12981)
Islam urges its adherents to safeguard the environment.
3. Ευγενής χαρακτήρας σε όλες τις πτυχές της ζωής
Στην Οικογένεια
Το Ισλάμ τονίζει τη σημασία του ευγενούς χαρακτήρα μεταξύ όλων των μελών της οικογένειας, όπως είπε ο Προφήτης (r): «Οι καλύτεροι ανάμεσά σας είναι οι πιο ευγενείς απέναντι στις συζύγους τους, κι εγώ είμαι ο πιο ευγενής ανάμεσά σας απέναντι στις συζύγους μου.» (Σούνναν Ατ-Τίρμιδι: 3895)
- Παρά το γεγονός ότι είναι ο καλύτερος άνθρωπος όλων των εποχών, ο Προφήτης Μωχάμμαντ (r) μοιραζόταν τις δουλειές του σπιτιού με τις συζύγους του και βοηθούσε στο σπίτι, όπως είπε κάποτε γι’ αυτόν η Αΐσα ل μία από τις συζύγους του, «Συνήθιζε να βοηθά τις συζύγους του με τις δουλειές του σπιτιού» (Σαχίχ Αλ-Μπουχάρι: 5048).
- Επίσης συνήθιζε να αστειεύεται με τα μέλη της οικογένειάς του. Η Αΐσα ل είπε, «Συνόδευα τον Προφήτη (r) σε ένα ταξίδι, όταν ήμουν νέα και λεπτή. Ο Προφήτης (r) ζήτησε από τους ανθρώπους να προχωρήσουν, και το έκαναν. Στη συνέχεια, γύρισε και μου είπε, «Έλα, ας κάνουμε έναν αγώνα». Τον συναγωνίστηκα και κέρδισα τον αγώνα. Δεν ξανά ανέφερε αυτό το συμβάν. Ωστόσο, όταν αργότερα κέρδισα περισσότερο βάρος και είχα ξεχάσει εντελώς αυτό το περιστατικό, τον συνόδευα και πάλι σε κάποιο άλλο ταξίδι. Ζήτησε από τους ανθρώπους να προχωρήσουν μπροστά, και το έκαναν. Στη συνέχεια, μου ζήτησε να τον συναγωνιστώ. Τον συναγωνίστηκα, αλλά κέρδισε. Ο Προφήτης (r) γέλασε και είπε: «Αυτό ήταν για να αντισταθμίσει την προηγούμενη φορά.» (Μουσνάντ Άχμαντ: 26277)
Στο Εμπόριο
Επειδή η αγάπη των ανθρώπων για τον πλούτο μπορεί να τους οδηγήσει στο κακό και να τους ωθήσει να συμμετάσχουν σε απαγορευμένες πρακτικές, το Ισλάμ τονίζει τη σημασία της διατήρησης ευγενούς χαρακτήρα που χρησιμεύει ώστε να θέσει ένα τέλος σε αυτές τις πρακτικές. Τα παρακάτω είναι μερικά παραδείγματα από τα σημεία που τονίζει το Ισλάμ για αυτό το θέμα:
- Προειδοποιεί τους εμπόρους που επιδίδονται σε κάποια απάτη για μια αυστηρή τιμωρία την Ημέρα της Κρίσης, όπως αναφέρει το Κοράνιο, «Συμφορά στους Αλ-Μουταφφιφείν (αυτούς που εξαπατούν στη μέτρηση και στο βάρος). Αυτούς που όταν έχουν να λάβουν (κάτι) με μέτρηση από ανθρώπους, απαιτούν ακριβή μέτρηση, κι όταν είναι να δώσουν (κάτι) με μέτρηση ή σύμφωνα με το βάρος, δίνουν λιγότερο απ’ όσο πρέπει.» (Σούρατ Αλ- Μουταφφιφείν, 83:1-3)
- Προτρέπει τους ανθρώπους να δείξουν καλοσύνη και ανεκτικότητα και να είναι εύκολοι στις συναλλαγές τους, όπως είπε ο Προφήτης (r), «Είθε ο Αλλάχ να δείξει έλεος σε έναν άνδρα που είναι ανεκτικός όταν πουλάει, όταν αγοράζει και όταν απαιτεί ό,τι του ανήκει.» (Σαχίχ Αλ-Μπουχάρι: 1970)
Στη Βιομηχανία
Το Ισλάμ συμβουλεύει τους εργαζόμενους να τηρήσουν μια σειρά δεοντολογικών αρχών και προτύπων, συμπεριλαμβανομένων των εξής:
- Να είναι όσο το δυνατόν περισσότερο ικανοί στη δουλειά τους γίνεται. Ο Προφήτης (r) είπε, «Στον Αλλάχ αρέσει να βλέπει πως όταν κάνει κανείς από σας κάτι, να το κάνει με τον καλύτερο τρόπο.» (Μούσναντ Αμπού Γιά‘λα: 4386, Σού‘αμπ Αλ-Ιμάν του Αλ-Μπαϊχακέι: 5313)
- Να τιμούν τις υποχρεώσεις τους, όπως είπε ο Προφήτης (r), «Τα σημάδια του υποκριτή είναι τρία: όταν μιλάει λέει ψέματα, όταν υπόσχεται αναιρεί την υπόσχεσή του και όταν του έχει ανατεθεί κάτι προδίδει την εμπιστοσύνη.» (Σαχίχ Αλ-Μπουχάρι: 33)
4. Ευγενής χαρακτήρας υπό όλες τις συνθήκες
Δεν υπάρχει καμία απολύτως εξαίρεση όταν μιλάμε για καλό ηθικό χαρακτήρα στο Ισλάμ. Ένας Μουσουλμάνος είναι υποχρεωμένος να ακολουθήσει τις επιταγές του Ισλαμικού Νόμου και να διατηρήσει ευγενή χαρακτήρα, ακόμη και σε περιόδους πολέμου και σε δύσκολους καιρούς, γιατί δεν υπάρχει στο Ισλάμ τέτοιο πράγμα, όπως ο σκοπός αγιάζει τα μέσα. Με άλλα λόγια, οι κακοί ή αθέμιτοι μέθοδοι για να γίνει κάτι δεν είναι καθόλου αποδεκτοί, ακόμη και αν το αποτέλεσμα αυτής της δράσης είναι καλό ή θετικό.
Για αυτό το λόγο το Ισλάμ έχει θεσπίσει κανόνες και κριτήρια που διέπουν τη συμπεριφορά των Μουσουλμάνων, ακόμη και σε περιόδους πολέμου, έτσι ώστε να μην υποκύπτουν σε ξεσπάσματα οργής, καθοδηγούμενοι από τη μισαλλοδοξία που τροφοδοτεί την οργή και ικανοποιεί το μίσος καθώς και τις κακόβουλες και εγωιστικές τάσεις.
Ηθική του Πολέμου στο Ισλάμ
1. Το Ισλάμ διατάσσει τη δικαιοσύνη, ακόμη και με μη-Μουσουλμάνους, και προειδοποιεί κατά της αδικίας τους με οποιοδήποτε τρόπο Το Κοράνιο λέει, «Να μην σας οδηγεί το μίσος για κάποιους να εγκαταλείψετε τη δικαιοσύνη. Να είστε δίκαιοι. Αυτό είναι το πλησιέστερο στην ευσέβεια.» (Σούρατ Αλ-Μά’ιντα, 5:8) Δηλαδή, μην αφήνετε το μίσος για τους εχθρούς να σας απομακρύνει από τη δικαιοσύνη είτε στα λόγια, είτε στις πράξεις.
2. Απαγορεύει αυστηρά την εξαπάτηση και την προδοσία στην αντιμετώπιση του εχθρού Το Ισλάμ.απαγορεύει αυστηρά την εξαπάτηση και την προδοσία ακόμη και ενάντια στον εχθρό, όπως λέει ο Αλλάχ, «Ο Αλλάχ δεν αγαπά τους προδότες.» (Σούρατ Αλ-Ανφάλ, 8:58)
3. Απαγορεύει αυστηρά τον ακρωτηριασμό των νεκρών σωμάτων των εχθρών Δηλώνει τον ακρωτηριασμό των πτωμάτων ως αυστηρά ανεπίτρεπτο, όπως διέταξε μια φορά ο Προφήτης (r), «Μην ακρωτηριάζετε τα νεκρά σώματα.» (Σαχίχ Μόσλεμ: 1731)
4. Απαγορεύει τη θανάτωση των αμάχων, την καταστροφή του περιβάλλοντος και την πρόκληση διαφθοράς στη γη Κατά την πραγματοποίηση μιας στρατιωτικής αποστολής στα βόρεια σύνορα της ρωμαϊκής επικράτειας, ο Αμπού Μπακρ Ασ-Σιντίκ t, ο πρώτος Ορθά-Καθοδηγημένος Χαλίφης και ο καλύτερος από όλους τους συντρόφους του Προφήτη (r), απευθύνθηκε στον ηγέτη του, Ουσάμα ιμπν Ζάιντ, λέγοντας, «Μην σκοτώσετε τα μικρά παιδιά, τους ηλικιωμένους ή τις γυναίκες. Μην ξεριζώσετε ούτε να κάψετε φοίνικες ούτε να κόψετε καρποφόρα δέντρα. Μην σφάξετε τα πρόβατα, τις αγελάδες και τις καμήλες, παρά μόνο για τροφή. Θα συναντήσετε κάποιους ανθρώπους οι οποίοι απομονώθηκαν σε ερημητήρια• αφήστε τους ήσυχους να ολοκληρώσουν το σκοπό για τον οποίο έχουν κάνει αυτό.» (Ταρίχ Ιμπν ‘Ασάκιρ, τ. 2, σ. 50)
